Talennet Zeeuws

Dialect of taal?
De grens tussen wat dialect en wat taal genoemd wordt is vrij willekeurig. Het definitieve antwoord op de vraag of iets een taal of een dialect is bestaat niet. Er zijn verschillende criteria om vast te stellen of iets een taal is of niet. Een belangrijk criterium is taalafstand. Daarmee wordt bedoeld dat een taal in veel opzichten afwijkt en niet wederzijds verstaanbaar is met een andere taal. Is er wel sprake van wederzijdse verstaanbaarheid, dan is het één een dialect van het ander.
Een ander criterium is afstamming. Als twee talen in de recente geschiedenis nog één en dezelfde taal waren, dan wordt er vaak gezegd dat het één een dialect is van het ander. Bijvoorbeeld het Nedersaksisch in Oost-Nederland stamt af van het Oudsaksisch. Het Nederlands van het Oudfrankisch.
Een derde criterium is taalwil. Als de bevolking hun streektaal als aparte taal ziet en moeite doet dit over te dragen aan volgende generaties kan dat een reden zijn de streektaal als echte taal te erkennen. Friezen hebben bijvoorbeeld een sterke taalwil.
Wat het Zeeuws betreft staan de zaken er op dit moment als volgt voor: de Nederlandse overheid wil het Zeeuws niet als taal erkennen, dit in tegenstelling tot het Fries, Limburgs en Nedersaksisch. In 2004 heeft toenmalig minister van Binnenlandse Zaken Johan Remkes zich voor het laatst over de kwestie gebogen. Het verzoek werd vooral afgewezen om taalhistorische redenen: het Zeeuws is van Frankische oorsprong, net zoals het Hollands en het Brabants. Het heeft daarmee een bijdrage geleverd aan het totstandkomen van het Standaardnederlands en is dus een onderdeeltje van het Nederlands.
Wat taalafstand betreft is het twijfelachtig of je het Zeeuws een taal kunt noemen. Met enige moeite kan iemand uit een ander deel van Nederland het Zeeuws verstaan. Maar zeker niet alles. Het Zeeuws staat dichter bij het Nederlands dan het Limburgs, Fries en Nedersaksisch. Maar verder dan het Zuid-Afrikaans. En dat wordt wél als aparte taal gezien.
Als het om de taalwil gaat zou het Zeeuws meteen als aparte taal erkend moeten worden. Het Zeeuws is hartstikke levend. Zeeuwen zijn trots op hun taal. Men heeft actief geprobeerd het Zeeuws erkend te krijgen. Op veel plekken in Zeeland zie je Zeeuwse opschriften, zoals bij dorpshuizen, boerderijen en kampeerterreinen. Er wordt in het Zeeuws gezongen en er is een literair tijdschrift, getiteld Noe.